Toen ik in 2006 als au pair naar Napels vertrok, sprak ik geen woord Italiaans. Ik wilde daar een taalcursus doen maar omdat ik zoveel moest werken had ik er geen tijd voor. Toch kon ik me binnen een paar maanden vloeiend uitdrukken zonder ook maar één les te hebben gevolgd. Hoe deed ik dat? In dit blog deel ik mijn ervaringen en geef ik je tips om de taal die je leert sneller te leren spreken.
Uit liefde voor Italië en nieuwsgierigheid naar Napels vertrok ik op mijn achttiende voor een jaar naar een Napolitaans gezin om voor twee kleine kinderen te zorgen. Ik was toen nog nooit in Napels geweest en sprak geen Italiaans. Ik had voor die stad gekozen omdat een vriendin van mij er zo mooi over schreef én, heel belangrijk, omdat de familie bij wie ik kwam te wonen geen Engels sprak en van mij ook niet verlangde dat ik hun kinderen Engels leerde. Veel Italiaanse families willen dat hun au pair Engels spreekt met de kinderen en dat wilde ik juist niet. Ik wilde Italiaans leren, punto e basta.
Toen de familie mij ophaalde van het vliegveld en meenam naar hun huis, voelde ik me totaal verloren. Onderweg in de auto praatte de moeder honderduit maar ik begreep er helemaal niets van en ik kon niets terugzeggen. Ik wilde iets zeggen tegen de kinderen om hun vertrouwen te winnen want de volgende dag zouden de ouders gaan werken en zou ik met de kinderen zijn, maar ik kon alleen maar lief lachen en ciao, sì, no en grazie zeggen. Toen ik die avond in een vreemd bed lag in een vreemd huis, omringd door vreemde maar prachtige klanken, dacht ik aan de nieuwe woorden die ik had geleerd: tu, casa, mamma, papà, Italia en Olanda.
No no no!
De volgende ochtend moest ik om zeven uur paraat staan om de kinderen Jacopo en Eleonora te helpen met aankleden en ontbijten. De kinderen, toen 3 en 1, moesten niks van me hebben (wie is die rare mevrouw die niet kan praten?) maar ik deed mijn best en algauw kwam de oppas Manuela, afgekort Manù. Ook zij sprak alleen maar Italiaans. Ze zei dat ik moest guardare en uit de context leidde ik af dat dat ‘kijken’ betekent. Manù probeerde me overal bij te betrekken en door naar haar te luisteren leerde ik allerlei woorden: pigiama, parco, pranzo. Toen we de kinderen in bad deden en zij even wegging, maakten Jacopo en Eleonora er een enorm waterballet van. Ik kon alleen maar NO NO NO zeggen en ik kon wel janken. Toen Manú godzijdank terugkwam, dacht ik te begrijpen dat ze me verweet dat ik de kinderen nog niet uit bad had gehaald. Maar ik wist niet hoe ik dat moest zeggen in het Italiaans.
Twee maanden later had ik een date met de ober van de bar om de hoek. Hij bleek uit Oekraïne te komen en hij vertelde dat hij al bijna een jaar in Napels woonde en geld stuurde naar zijn moeder. Hij sprak geen Engels. We liepen langs de boulevard en het lukte me om de hele tijd het gesprek op gang te houden. Zijn Italiaans was slecht, merkte ik, hij hakkelde onvolledige zinnen en hij kon vaak geen woorden vinden. Ik kon me vloeiend uitdrukken in zeer beperkte bewoordingen en ook al maakte ik ongetwijfeld genoeg fouten, ik hakkelde niet. Ik was trots en gemotiveerder dan ooit om nog veel beter te worden.
Hoe deed ik dat?
Ik deed niets bijzonders. Ik had geen strategie en ik dacht niet na over hoe ik het beste Italiaans kon leren. Dat zou later pas komen, toen ik docent Italiaans en Spaans werd.
In Napels werkte ik 70 uur per week en dat betekende dat ik iedere week 70 uur op een actieve manier bezig was met het Italiaans. Ik luisterde naar wat zij zeiden en hoe zij praatten en dat deed ik na. De mensen met wie ik omging waren hoog opgeleid en praatten netjes Italiaans, geen Napolitaans dialect. Ik luisterde en luisterde en luisterde totdat ik het al zo vaak had gehoord dat ik het zelf kon zeggen. Het was doodvermoeiend maar gaf snel resultaat. Uiteraard bracht ik verreweg de meeste tijd door met de kinderen. Jacopo sprak al heel goed Italiaans, als een volwassene, maar dan zonder moeilijke woorden. De jongen was mijn leerschool.
Na mijn date met de ober – die jongen heb ik daarna niet meer gesproken, maar de date was voor mij persoonlijk een groot succes – schafte ik een Italiaans grammaticaboek aan met lesjes. Ik heb er nauwelijks iets mee gedaan omdat ik er geen zin in had maar ik keek wel naar de rijtjes met onregelmatige voltooid deelwoorden. Zo zei ik altijd, in navolging van Jacopo, scomparito en kwam ik er dankzij het grammaticaboek achter dat niet scomparito maar scomparso het voltooid deelwoord is van het werkwoord scomparire. Wat Jacopo deed was logisch: door het luisteren naar de taal van zijn ouders had hij zichzelf onbewust de grammaticaregel eigengemaakt dat je een voltooid deelwoord vormt door -ito achter de stam te zetten. Dat geldt voor alle werkwoorden op -ire, maar scomparire is daar een uitzondering op. Het feit dat hij die fout maakte, betekende dat hij de basisregels al kende en dat terwijl hij nog niet eens kon lezen, laat staan dat hij zich bewust was van het bestaan van grammatica.
Toen ik een half jaar in Napels woonde ontmoette ik op tangoles een leuke Napolitaan. Hij sprak goed Engels maar dat was niet nodig: mijn Italiaans was inmiddels goed genoeg. Hij begaf zich in hogere kringen en wanneer we bij zijn vrienden gingen eten, een groepje bestaande uit een chirurg, een advocaat en een architect, was ik nogal stil. Ik had heel veel geleerd maar mijn vocabulaire beperkte zich tot dagelijkse bezigheden en ik was vooral goed in de gebiedende wijs (kom hier, eet op, kleed je aan) en verkleinwoorden (handjes en voetjes). Hij en zijn vrienden spraken in prachtige bewoordingen die ik nog niet kende en ik nam alles in me op. Ook dat was een luisteroefening en een leerschool. Om mee te kunnen praten begon ik het nieuws te volgen en toen ik het jaar daarop aan mijn studie Italiaans begon in Leiden consolideerde en verdiepte ik de kennis die ik in Napels had opgedaan – en leerde ik nog veel meer.
Beter goed gejat dan slecht bedacht
Eigenlijk leerde ik toen in Napels op dezelfde manier Italiaans als Jacopo, op een heel natuurlijke manier, namelijk leren spreken door te luisteren en dat na te doen. Als mensen mij vragen hoe ik Italiaans heb geleerd, is mijn antwoord meestal: door het te spreken in Napels. Maar dat is niet helemaal waar, ik heb het in eerste instantie geleerd door te luisteren en de Italianen te imiteren.
Natuurlijk waren er destijds in Napels een aantal dingen in mijn voordeel: ik was achttien en leerde toen makkelijker dan nu, ik woonde in Italië en ik was enorm gemotiveerd. Italiaans praten was de enige manier om contact te maken met andere mensen en bovendien had ik toen al besloten om een bacheloropleiding Italiaans te gaan volgen. Een ander voordeel is dat ik goed ben in talen. Maar wat ik daar deed, namelijk veel luisteren, kun je in Nederland proberen na te bootsen.
Spreken is zilver, luisteren is goud
Wil je een vreemde taal goed leren spreken, ga dan veel luisteren. Als je de taal veel hoort, zul je dat gaan opslaan en kun je het op een gegeven moment reproduceren. Dit is overigens ook de reden dat ik in mijn lessen Italiaans of Spaans spreek, zodat jij het zo veel mogelijk hoort volgens het principe ‘doeltaal is voertaal’. Didactici zijn het erover eens dat dit een effectieve methode is om een nieuwe taal te leren.
Waar kan ik naar luisteren?
Luisteren kan tegenwoordig heel makkelijk via filmpjes op YouTube. Het voordeel van filmpjes is dat je iemand ziet spreken waardoor het makkelijker te volgen is. Ook weerspiegelt een filmpje het beste een echt gesprek.
Twee dingen zijn daarbij belangrijk:
– Kijk zonder ondertiteling. Als je de ondertitels aanzet, wordt het luisteren voornamelijk een leesoefening en dat is niet de bedoeling.
– Herhaal. Kijk de video nog een keer. Bekijk hem opnieuw. Je zult er iedere keer meer van begrijpen en dat betekent dat je iets geleerd hebt! Vijf keer dezelfde video heel aandachtig bekijken is leerzamer dan de hele week Italiaanse of Spaanse series kijken.
Probeer eens de volgende YouTube-kanalen voor Italiaans:
Learn Italian with Lucrezia
LearnAmo
Italiano Automatico
Wil je Spaans leren spreken? Ga dan naar deze YouTube-kanalen:
Español con Juan
On Español
Español Automatico
In bocca al lupo & suerte!
to be continued…